Sociaal ondernemen, wat is dat?
Sociaal ondernemen is van alle tijden. Maar je kunt toch wel zeggen dat het de laatste jaren echt een vlucht heeft genomen.
Neem het merk Tony Chocolonely, dit chocolademerk kennen we waarschijnlijk allemaal wel, uit de supermarkt en van het internet. De visie van dit bedrijf is chocolade maken die 100% vrij is van uitbuiting. En dat wil dit merk niet alleen voor hun eigen chocolade, maar voor alle chocolade (of liefst nog de gehele cacao-industrie) wereldwijd. Tony’s: “Op dit moment werken er tot slaaf gemaakten op de cacaoplantages in West-Afrika. Veel van hen zijn kinderen. Dit is niet normaal.”
Tony’s is al groot. Er zijn ook sociale ondernemingen op bescheidener schaal. ICT vanaf Morgen, gevestigd in regio Zaanstad refurbisht ICT-hardware. Hun medewerkers zijn jongeren die om wat voor reden dan ook zijn vastgelopen. Zij kunnen niet makkelijk aan een baan komen en hebben daarbij gewoon ‘een extra zetje’ nodig. Een mooi en belangrijk doel. De nieuwe medewerkers leren data ‘wipen’, hardware refurbishen en repareren, software testen, service desk werkzaamheden, het inrichten van werkplekken en worden wegwijs in de Microsoft 365 Cloud-omgeving. Ze leren vooral ook zelfvertrouwen te hebben. Daarna kan een vaste baan volgen of als dat nog te veel is, werken in een beschutte omgeving met meer begeleiding. Dankzij ICT vanaf Morgen bouwen ze aan een toekomst!
Steeds meer ondernemers willen niet alleen een renderende business met een mooi goed verkopend product, maar willen ook zichtbaar maatschappelijke waarde hebben. Aanhangers van sociaal ondernemen willen dat niet alleen de overheid het gat tussen winst en welzijn in de samenleving opvult. Zij geloven dat bedrijven dat veel beter, sneller en efficiënter kunnen. De bedrijven die dit doen, willen impact maken in de wereld en niet alleen op hun eigen bankrekening.
Echt sociaal ondernemen is iets anders dan gewoon ondernemen. Sociaal ondernemen betekent dat je allereerst gaat voor je maatschappelijke doelen en dat winst ‘slechts’ een middel is om je maatschappelijke doelen te verwezenlijken. Impact first heet dat. Maatschappelijke doelen kunnen zowel het welzijn van mensen in de samenleving betreffen als de natuur, denk aan klimaatverandering, grondstoffenverbruik, vervuiling, biodiversiteit en zo meer.
De mildere variant is maatschappelijk verantwoord ondernemen, kortweg MVO. Daarbij ondernemen we ‘gewoon’ met winstoogmerk en we leveren een mooi product of dienst aan onze klanten. Maar we letten bovendien op de planeet en de mensen. ‘Triple P’ heet dat: people, planet en profit. Let erop dat de woorden ‘sociaal’, ’maatschappelijk verantwoord’ en ‘duurzaam’ door elkaar zijn gaan lopen; Elk van die woorden gaat tegenwoordig over zowel welzijn van mensen als van de natuur.
Naar legitimate work practices
InterfaceFLOR van voormalig CEO Ray Anderson in de Verenigde Staten is een marktleider die tapijttegels maakt. Hij noemt zichzelf een radical industrialist puur gericht op efficiënte productie en winst. Ray heeft zijn bedrijf groot gemaakt ‘from scratch to billion dollar business’ als hij wordt gevraagd door een aantal jonge mensen uit zijn bedrijf een spreekbeurt te geven over duurzaamheid. Hij koopt daarom een boek over duurzaamheid (‘The ecology of commerce’) en leest dat in het weekend om zo zijn speech te kunnen gaan geven over een onderwerp waar hij helemaal niets van weet. In dat weekend kentert zijn wereldbeeld. Hij ziet in dat zoals zijn bedrijf werkt en de natuur verbruikt en vervuilt het niet langer door kan gaan. Vervolgens transformeert en innoveert hij Interface tot een veel duurzamer bedrijf.
Ray: ‘Costs are down, not up. Our results are better then ever. We have reduced waste and use of earth resources, found new markets. There is no amount of slick advertising at any cost that creates the good will and sales we have realized. This is a way to make a better profit and in a more legitimate way, not at the expense of future generations’.
Bekijk zijn indrukwekkende YouTube filmpjes of hun website.
Sociaal ondernemen, waarom eigenlijk?
Waarom wil je sociaal ondernemen of maatschappelijk verantwoord ondernemen? Wat vraagt het of kost het en wat levert het op….in brede zin?
Grote ondernemingen ontkomen er vaak niet aan aandacht te geven aan maatschappelijk verantwoord zijn, want ze worden erop aangekeken. Er is een verschuiving in bewustzijn opgetreden in de samenleving en als bedrijf kun je daar niet meer omheen. Doet de staalindustrie genoeg aan het schoonhouden van haar omgeving en hoeveel CO2 wordt er uitgestoten voor ons staal? De mooie kleren die we kopen bij die grote winkelketen, hoe zijn de arbeidsomstandigheden van de arbeiders in India of Bangladesh die ze maken? Zijn die gebouwen wel veilig? De EU vraagt sinds vorig jaar van grote ondernemingen te rapporteren over hoe ze omgaan met maatschappelijke verantwoordelijkheid: de Europese Corporate Sustainability Responsibility Directive (CSRD). De impact van grote bedrijven is groot en het doet er voor iedereen ook toe hoe zij zich gedragen. Kost dat die bedrijven geld? Als je Ray Anderson, oud CEO van het grote Amerikaanse bedrijf Interface gelooft, uiteindelijk niet. Dit bedrijf heeft zichzelf radicaal geïnnoveerd en verduurzaamd. Het zijn bedrijven als Interface en Tony Chocolonely die door hun radicale keuzes en innovatie eigenlijk de oude bedrijven uit de markt drukken. Niet meebewegen met die laatste golf in de samenleving en economie wordt je als bedrijf uiteindelijk fataal. Een nieuwe generatie werknemers vinden wordt een probleem en afnemers idem dito.
Dit geldt eigenlijk ook voor de kleinere ketenpartners van de grote ondernemingen. De Europese richtlijn stelt namelijk ook eisen aan de toeleverende bedrijven van de grote ondernemingen. Het is dus sowieso commercieel verstandig voor ondernemingen na te denken over wat zij kunnen doen om beweging te laten zien op het vlak van maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Minstens even belangrijk: gaan voor een sociaal bedrijf of een maatschappelijk verantwoord bedrijf maakt zeer veel positieve energie los. Allereerst in jezelf en als ondernemer. Je krijgt een nieuw, positief doel erbij om je ondernemersenergie in te steken en resultaat mee te boeken. Ditmaal niet een doel met primair een winstoogmerk voor je eigen bedrijf, maar met een hoger doel, dat gericht is op het hogere welzijn van je medewerkers en van mens en natuur buiten je bedrijf. Werk ik om brood op de plank te krijgen voor mijzelf (lees: mijn bedrijf winstgevend maken), of ben ik er klaar voor om ook echt maatschappelijk verschil te maken? Mijn bedrijf maatschappelijk relevant te maken. Aan ieder vrij de keus…
Gebleken is wel dat wanneer mensen zich fijn voelen in jouw bedrijf omdat je bredere doelen dient, dat dit voor een totaal andere sfeer zorgt voor iedereen, met alle positieve effecten van dien.
Je wordt beloond doordat je een modern innovatief bedrijf runt dat toekomst heeft. Omdat het houdbaar is op lange termijn. Het draagt bij aan de samenleving en je bedrijf wordt zo vanzelf meer gezien. Je medewerkers raken extra gemotiveerd. Je zet duurzame, nieuwe producten op de markt of boort nieuwe markten aan. Mensen willen zoveel meer met je verbinden als je hebt nagedacht over je maatschappelijke verantwoordelijkheid en ernaar bent gaan handelen.
Drie inspirerende verhalen uit de praktijk:
Een kleine aannemer huurt nu een jongen in die niet makkelijk aan werk kwam. De jongen werd de aannemer aangereikt via de gemeente. De ondernemer is ouder geworden maar blijft zelf de tegels zetten. De jongen loopt heen en weer naar de auto om tegels te sjouwen. Hij reikt gereedschap aan en leert langzaam zelf ook handelingen als tegel snijden. De jongen is in dienst, maar heeft wat je noemt vanuit de gemeente een ‘baanindicatie”. Concreet betekent dit dat er een flinke loonkostensubsidie van de gemeente komt die de salarislast halveert. Als de jongen ziek is of uitvalt dekt een ‘no riks polis’ van de gemeente de kosten en als het niet goed met hem gaat komt er een jobcoach van de gemeente om de jongen bij te staan. Zowel de ondernemer als de jongen zijn blij met deze constructie.
Een wasserij zat omhoog om personeel te krijgen. Via het wekleerbedrijf van de regio werd een groep medewerkers gedetacheerd, inclusief iemand die hen begeleidt bij de wasserij onder soortgelijke condities als bij de tegelzetter. De wasserij kan draaien en een groep mensen die zelf moeilijk aan de slag kwam, de wasserij en de nieuwe groep medewerkers zijn trots en blij. Weer een win win situatie.
Het bedrijf Confed dat coocker assembleert in Dordrecht werkt eveneens met een grote groep mensen met wat je dan noemt afstand tot de arbeidsmarkt. Al jaren en met succes. Onder soortgelijke condities als de wasserij, zij het dat daar een deel van de mensen in dienst zijn waar ze bij de wasserij waren gedetacheerd.
Hoe helpt de overheid bij sociaal ondernemen?
In Nederland is er momenteel een arbeidsreserve van mensen die dolgraag willen werken en gemotiveerd zijn. Zij hebben alleen meer ondersteuning nodig dan andere medewerkers. Die ondersteuning wordt door de overheid gefaciliteerd en betaald. Ook de eventuele lagere productiviteit wordt via loonkostensubsidie gedekt. De opstart kost een extra inspanning, maar daarna heb je met externe steun iets moois draaien. En je helpt een groep mensen die het niet zo gemakkelijk hebben in hun leven. Het zijn de werkgeverservicepunten die je als ondernemer kunnen helpen bij het vinden en plaatsen van deze mensen. Of de werkontwikkelbedrijven zoals Werkom in Zaanstreek-Waterland.
dtevents en sociaal ondernemen
dtevents heeft op verschillende manieren maatschappelijke verantwoordelijkheid opgepakt. Je kunt hier van alles over lezen op deze site. Ook heeft dtevents maatschappelijk belang opgenomen in hun visie. Zij zien evenementen als krachtige instrumenten voor sociale impact. Hun maatschappelijke visie draagt daarom positief bij. In een steeds meer geglobaliseerde wereld streeft dtevents ernaar om bruggen te bouwen tussen culturen, bedrijven en individuen. De evenementen zijn ontworpen om te verbinden, te inspireren en uit te dagen. Door de kracht van ontmoetingen te benutten, draagt dtevents bij aan een wereld waarin samenwerking en begrip de norm zijn.
Ook erkent dtevents het belang van onderwijs als ‘motor voor verandering’. Er is volop ingezet op MBO-stagiaires aan werkervaring helpen en de talenten van deze stagiaires te helpen ontplooien. dtevents maakt dat mogelijk binnen het eigen bedrijf én kaart het belang van stages aan bij andere bedrijven in de regio. Dat heeft nu een nominatie opgeleverd voor beste leerbedrijf 2024 van Nederland voor mbo-studenten in de sector zakelijke dienstverlening en veiligheid.
Een onontkoombare trend maakt dat we met z’n allen meer bereiken met een goed gevoel voor iedereen
Dat de business draait is natuurlijk prioriteit één voor een ondernemer. Business draaien betekent producten of diensten leveren aan die samenleving, producten of diensten waar onze samenleving natuurlijk baat bij heeft. Toch kun je lezen in deze blog dat we méér aan kunnen als ondernemingen, dat er meer maatschappelijke doelen zijn die we kunnen dienen. En bijna altijd levert dat een win win op voor samenleving en onderneming. Of we nu een kleine of grote onderneming hebben. Onze maatschappelijke verantwoordelijkheid oppakken is de onontkoombare trend die tegelijk maakt dat we met zijn allen veel meer bereiken, niet alleen wat betreft welvaart, maar vooral ook qua welzijn. Als onderneming kun je oprecht blij en trots zijn als je met je onderneming sociale impact maakt. Omdat dit levens van mensen positief beïnvloedt. Het is goed daar samen steeds meer voor te gaan.
Wil je maatschappelijk een verschil maken neem dan contact met ons op voor een eventuele samenwerking. We zijn er ook benieuwd naar wanneer je zelf een andere goede invulling hebt van sociaal ondernemerschap.
